Koltuk Altı Lenf Bezleri Çıkarılması
detaylı incele
Mastektomi (Meme Alınması)
Sayfa İçeriği
Kanser, kalp ve damar hastalıklarının ardından dünya çapında en yüksek ölüm oranlarına neden olan sağlık sorunları arasında bulunmaktadır. Özellikle kadınlarda en yaygın olarak rastlanan kanser türü meme kanseridir. Bu kanser, meme dokusundaki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyüyerek tümör oluşturmasıyla ortaya çıkar. Erken tanı, meme kanserinde kritik bir öneme sahiptir; teşhis ne kadar çabuk yapılırsa, tedavi başarı oranı o kadar yüksek olur. Meme kanserinin tedavisinin büyük bir kısmı cerrahi yöntemlere dayanır ve genellikle tümörün alınması amacıyla mastektomi uygulanır. Mastektomi, farklı türlerde gerçekleştirilebilir; bu süreçte yalnızca tümör, tümörle birlikte belli bir miktar meme dokusu veya tüm meme dokusu ve lenf düğümleri tamamen çıkarılabilir. Meme kanserinin önlenmesi açısından, 20 yaş üstündeki tüm kadınlar, özellikle 40-69 yaş aralığındaki bireyler, düzenli olarak kendi kendine meme muayenesi yapmalı ve hekimlerinin önerdiği sıklıkta meme kanseri taramalarına katılmalıdır. Adana’da hizmet veren genel cerrahi doktoru Op. Dr. Metin Altınkaya mastektomi yani meme alınmasını anlattı.
Mastektomi Nedir?
Meme kanserinin tedavi sürecinde, meme dokusunun cerrahi olarak çıkarılması işlemi olarak bilinen mastektomi uygulanır. Geçmişte, meme kanseri için yaygın bir tedavi yöntemi, tüm meme dokusu, tümör, koltuk altındaki lenf düğümleri ve bazı göğüs kaslarının tamamen çıkarıldığı radikal mastektomi operasyonlarıydı. Ancak, tıbbi teknolojinin ve onkolojik cerrahi tekniklerinin gelişmesiyle birlikte, daha modern mastektomi yöntemleri ortaya çıkmıştır. Bu yeni teknikler sayesinde, uygun hastalarda göğüs derisinin korunması, ameliyat sonrası daha doğal bir görünüm sağlanması ve daha az invaziv işlemlerin gerçekleştirilmesi mümkün olmuştur. Mastektomi, tek bir meme için veya her iki meme için aynı anda uygulanabilir. Ameliyat sonrası, hastanın sağlık durumu ve tercihleri doğrultusunda, meme rekonstrüksiyonu olarak bilinen yeniden şekillendirme işlemleri gerçekleştirilebilir. Bu işlem, mastektomi sonrası hemen yapılabileceği gibi, daha sonraki bir tarihte farklı bir cerrahi olarak da planlanabilir.
Mastektomi Hangi Durumlarda Yapılır?
Meme kanseri tanısı alan ya da bu hastalığın gelişme riski taşıyan bireylerde, tedavi amacıyla meme dokusunun cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir. Bir memenin cerrahi yolla çıkarılması "tek taraflı mastektomi" olarak tanımlanır; her iki memenin alınması ise "çift taraflı mastektomi" olarak adlandırılır. Alternatif bir yöntem olan lumpektomi ise, tümör ile çevresindeki az bir miktar sağlıklı dokunun alınmasını içerir. Hangi yöntemin uygulanacağı, hastanın genel sağlık durumu ve kanserin evresi doğrultusunda belirlenir.
Mastektomi, aşağıdaki durumlarda gerekli görülebilir:
- Erken (aşama 1 ve 2) veya ileri evre (aşama 3) meme kanseri tedavisi
- Ailede meme kanseri öyküsü olan ve yüksek risk taşıyan hastalar için önleyici tedavi
- İnflamatuar meme kanseri
- Paget hastalığı
Meme koruyucu cerrahinin uygun olmadığı durumlarda, total mastektomi en etkili tedavi yöntemi olarak kabul edilir. Mastektominin lumpektomiye tercih edildiği bazı durumlar şunlardır:
- Memenin farklı bölgelerinde birden fazla tümör bulunması
- Önceden radyoterapi tedavisi almış bireylerde nüks
- Meme genelinde yaygın mikrokalsifikasyon (kalsiyum birikimi) tespiti
- Hamilelik nedeniyle radyasyon tedavisi yapılamaması
- Lumpektomi sonrasında memede hala kanser kalması
- Yeniden kanser gelişme riskinin yüksek olması
- Tümörün meme boyutuna göre büyük olması
- Radyasyonun yan etkilerini tolere edemeyecek diğer sağlık sorunları bulunan hastalar.
Mastektomi türleri nelerdir?
Mastektomi türleri, uygulanan cerrahi teknik ve çıkarılan dokulara göre çeşitli gruplara ayrılmaktadır. Bu kategoriler şunlardır:
Total (basit) mastektomi: Meme dokusunun tamamen alındığı, fakat koltuk altındaki lenf düğümleri ve göğüs altı kaslarının korunduğu bir yöntemdir.
Çift mastektomi: İki memenin birden çıkarıldığı ve genellikle koruyucu tedavi amacıyla tercih edilen bir işlemdir.
Radikal mastektomi: Meme dokusunun, koltuk altındaki lenf düğümleri ve göğüs kaslarıyla birlikte tamamen çıkarıldığı bir operasyondur.
Modifiye radikal mastektomi: Tüm meme dokusu ve koltuk altı lenf düğümleri çıkarılırken göğüs kaslarının yerinde bırakıldığı bir tekniktir.
Meme ucu koruyucu mastektomi: Bu cerrahi yöntem, cilt, meme ucu ve çevresindeki sağlıklı dokunun korunmasını sağlayarak uygulanmaktadır.
Deri koruyucu mastektomi: Bu teknik, meme dokusu ve meme ucunun çıkarılmasının yanı sıra, cildin korunup memenin yeniden yapılandırılmasına imkân tanıyan bir operasyondur.
Ayrıca, birçok meme kanseri olgusunda tedavi seçeneği olarak değerlendirilen lumpektomi, yalnızca tümör ve çevresindeki sağlıklı dokunun az bir kısmının çıkarılmasını sağlayarak göğüs yapısının korunmasını mümkün kılar. Kuadrenektomi, lumpektomiye göre daha fazla meme dokusunun çıkarıldığı, ancak memenin büyük bir kısmının yerinde bırakıldığı bir kısmi mastektomi tekniğidir. Bu teknikler, minimal invaziv meme kanseri cerrahisi yöntemleri olarak kabul edilir ve genellikle uygun hastalarda, radyoterapi ile birlikte uygulanır.
Mastektomi Nasıl Yapılır?
Mastektomi işlemi öncesinde, hastalara operasyon ve olası riskler hakkında hekim tarafından kapsamlı bilgilendirmeler yapılır. Bu komplikasyonlar arasında kanama, omuzda ağrı ve sertlik, koltuk altındaki uyuşma, enfeksiyon, ödem, hematom ve yara izi oluşumu gibi durumlar yer alır. Bu konularda hastaya gerekli açıklamalar yapılır. Meme rekonstrüksiyonu yaptırmak isteyen hastalar için, bu süreçle ilgili planlamaların operasyon öncesinde doktorla birlikte yapılması önemlidir.
Operasyon öncesinde, hekim tarafından önerilen zaman diliminde kan sulandırıcı ilaçların kullanımı durdurulur ve hastaların yemek yemesi ile su tüketimleri de kesilir. İşlem başladığında, hastaya genel anestezi uygulanır ve ardından belirlenen cerrahi teknikle mastektomi gerçekleştirilir. Uygun bölgeden kesi açılır ve meme dokusu, deri ve göğüs kaslarından ayrılarak çıkarılır.
Bu cerrahi işlemde, koltuk altındaki belirli lenf düğümleri alınır. Aksiller lenf nodu diseksiyonu uygulanacak hastalarda ise yalnızca tümörden etkilenen ilk birkaç düğüm alınır. Eğer lenf düğümlerinin çıkarılması gerekmiyorsa bu aşama atlanır. Çıkarılan düğümler, kanser açısından analiz edilir; eğer herhangi bir sorun yoksa, ilave lenf düğümü çıkarılmasına gerek kalmaz.
Eğer rekonstrüksiyon planlanmışsa, plastik cerrahi uzmanı devreye girerek memenin yeniden şekillendirilmesi işlemini gerçekleştirir. Ardından göğüs cerrahı tarafından, sıvı birikimini önlemek amacıyla göğse dren yerleştirilir. Kesilerin dikişi yapılır ve bandajlanarak işlem tamamlanır. Ortalama 2-3 saat süren bu operasyon, rekonstrüksiyon yapıldığında daha uzun sürebilir. Hastalar genellikle birkaç gün süresince hastanede izleme altında tutulurlar.
Mastektomi Sonrasında İyileşme Süreci Ne Kadardır?
Mastektomi sonrası hastalar genellikle ortalama üç gün hastanede kalır ve ardından taburcu edilir. Ancak, rekonstrüktif cerrahi uygulananlar için bu süre birkaç gün daha uzayabilir. İyileşmenin daha sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi adına doktorlar bazı önerilerde bulunurlar. Bu öneriler arasında, operasyon bölgesindeki sertliği önlemeye yönelik egzersizler ve ağrı ile komplikasyonları azaltacak ilaç tedavileri bulunmaktadır.
Hastalara ayrıca yara bakımı, kaçınılması gereken hareketler, sütyen giymeye ne zaman başlanacağı ve enfeksiyon belirtilerinin nasıl fark edileceği gibi konularda bilgi verilmektedir. İyileşme döneminin uzunluğu kişiden kişiye farklılık arz etmekle birlikte, genellikle birkaç hafta sürmektedir. Rekonstrüksiyon uygulanan hastalarda ise bu süreç biraz daha uzayabilir. Ameliyat sonrasında morarma, şişlik ve hafif ateş gibi durumlar normal olarak değerlendirilir; ancak bu belirtilerin kötüleşmesi ya da düzelmemesi halinde mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Ameliyat sonrası birkaç hafta boyunca dinlenmek ve zorlayıcı fiziksel aktivitelerden kaçınmak, sağlıklı bir iyileşme süreci için kritik öneme sahiptir. Ayrıca, doktorun önerdiği zaman diliminde operasyon bölgesinin ve dikişlerin kontrolü için tekrar sağlık kuruluşuna gitmek gereklidir.
Eğer meme kanseri ile mücadele ediyorsanız ve mastektomi olmanız önerildiyse, doktorunuzun tavsiyelerine uyarak tedavi planınıza dikkat etmelisiniz. Bu süreçle ilgili tüm merak ettiklerinizi doktorunuzdan öğrenerek daha sağlıklı bir iyileşme dönemi geçirebilirsiniz.
