Meme Kanserinde Akıllı İlaçlar

Sayfa İçeriği

Bazı kanser hücrelerinin yüzeyinde bulunan HER2 adlı özel bir protein, hücre büyüme sinyallerinin iletiminde rol oynar. HER2 pozitif tümörlerde, kanser hücreleri bu reseptörü aşırı miktarda üretir, bu da kanserin daha agresif bir şekilde ilerlemesine neden olur. Yeni nesil akıllı ilaçlar geliştirilmeden önce, HER2 pozitifliği kötü bir hastalık seyrine ve daha sık hastalık nüksüne işaret ediyordu.

Bu özel ilaçlar, HER2 proteinini hedef alarak kanser hücrelerinin çoğalmasını durdurur. Bu tür akıllı ilaçların en belirgin avantajı, yalnızca hedef reseptörleri taşıyan hücreleri vurması ve sağlıklı hücrelere minimum zarar vermesidir. Ancak, bu ilaçlar her hasta için uygun olmayabilir; hastanın tümöründe belirli hedef moleküllerin bulunması gereklidir. Bu nedenle, her hastanın tümörünün moleküler alt tiplerinin detaylı bir şekilde incelenmesi son derece önemlidir.

HER2'yi hedef alan akıllı ilaçlar, özellikle metastatik (4. evre) HER2 pozitif meme kanseri olan hastaların yaşam sürelerini belirgin şekilde uzattığı için kemoterapi ile birlikte kullanımları kritik bir hale gelmiştir.

Şu ana kadar HER2 hedefli dört tedavi ajanı onay almıştır ve bu ilaçlar ülkemizde erişilebilir durumda olup geri ödeme kapsamındadır. Adana’da hizmet veren genel cerrahi doktoru Opr. Dr. Metin Altınkaya akıllı ilaçlarla tedaviyi anlattı.

1. Trastuzumab (Herceptin)

Bu ilacın yapısı, hücre dışındaki reseptörü hedef alan antikor bazlı bir tedavi seçeneğidir. Serum içinde damardan verilmek üzere geliştirilmiştir. 1998 yılında FDA tarafından onaylanan trastuzumab, hem erken hem de ileri evre HER2 pozitif meme kanserlerinin tedavisinde kullanılmak üzere onaylanmıştır. Bu ilacın geliştirilmesi, hedefe yönelik moleküler tedavi alanında önemli bir dönüm noktasıdır.

Ülkemizde, dünya genelinde olduğu gibi, erken evre kanserin nüks etme riskini azaltmak amacıyla kemoterapi ile birlikte başlanmakta ve bir yıl süreyle uygulanmaktadır. Bölgesel olarak ilerlemiş hastalarda, kemoterapi ile birlikte hastalığın geriletilmesi ve cerrahi müdahale için uygun hale getirilmesi amacıyla kullanılır. Ameliyat sonrasında ise koruyucu amaçla bir yıl boyunca tedaviye devam edilmektedir.

Metastatik evrede, yani dördüncü aşamada, dosetaksel adlı kemoterapi ilacı ile birlikte yeni onaylanmış akıllı ilaç olan pertuzumab kullanılmaktadır.

2. Lapatinib (Tykerb)

Bu ilaç, kanserli hücrelerin büyüme sinyallerini engelleyen, küçük moleküler yapıya sahip bir tablet olarak sunulmaktadır. Bu etki, HER2 reseptörünün hücre içindeki tirozin kinaz aktivitesini inhibe ederek sağlanır. 2007 yılında FDA onayı alan bu ilaç, ileri evre HER2 pozitif meme kanseri için kullanılmak üzere onaylanmıştır. Capecitabin adlı kemoterapi ilacı ile birlikte uygulanır ve daha önce trastuzumab (Herceptin) ile tedavi edilmiş, yanıt alamayan hastalar için tercih edilmektedir.

3. Pertuzumab (Perjeta)

Bu akıllı ilaç, HER2 reseptörünün benzer reseptörlerle etkileşime girerek aktif hale gelmesini engeller ve antikor bazlı bir yapıya sahiptir.

Genellikle yalnız başına kullanılmaz; trastuzumab ve kemoterapi ile birlikte uygulandığında etkili olur. Bu yöntem, tümör gelişimini engellemek için çift yönlü bir inhibisyon sağlamaktadır.

4. Ado-trastuzumab emtansine (Kadcyla)

Bu gelişmiş tedavi, iki ayrı bileşeni birleştirir: bir tarafı trastuzumab (T), diğer tarafı ise antimikrotübül etkili bir madde (DM1). Yani, akıllı ilaç ile kemoterapinin tek bir formül içinde entegrasyonu söz konusudur.

Radyolojik İnceleme Ne Kadar Sıklıkla Gereklidir?

Koruyucu (adjuvan) tedavi alan hastalar için radyolojik takip genellikle yılda bir kez mamografi, altı ayda bir meme ultrasonu (USG), tüm karın USG'si ve direkt akciğer grafisi ile yapılmaktadır. Menopoza girmiş kadınlar için ise her iki yılda bir kemik sintigrafisi (DEXA) önerilmektedir.

Dördüncü evre (metastatik) meme kanseri tedavisinde tamoksifen kullanılıyorsa, tedavi öncesi ve sırasında yanıt değerlendirmesi amacıyla radyolojik görüntülemeler her 2 ila 6 ayda bir yapılabilir. Söz konusu görüntüleme teknikleri, kemik taramaları, manyetik rezonans görüntüleme (MRG), bilgisayarlı tomografi (BT) ve PET-BT taramalarını içermektedir.

Kanserde Akıllı İlaçlar Hangi Evrelerde Kullanılır?

Kanser tedavisinde akıllı ilaçların kullanımı birçok faktöre göre değişiklik gösterebilir. Mesane, beyin, meme, serviks (rahim ağzı), kolon, yemek borusu, baş-boyun, gastrointestinal sistem, böbrek, akciğer, pankreas, deri, tiroit gibi çeşitli organların kanserlerinde bu ilaçların etkili olduğu bilinmektedir. Ancak akıllı ilaçların faydası, spesifik mutasyonların varlığına bağlıdır; bu yüzden hastanın genetik testlerle hedefe yönelik tedaviye uygun olup olmadığı araştırılmalıdır.

Akıllı ilaçlar genellikle ileri evre hastalıklarda ya da uzak metastaz durumlarında kullanılır, fakat bazıları ameliyat sonrası koruyucu tedavi amacıyla da tercih edilebilir.

Akıllı ilaçların uygulanabilirliği, kanserin türü, hücrelerdeki mutasyonlar ve hastanın genel sağlık durumu gibi etkenlere göre değişiklik gösterebilir. Ayrıca, bu ilaçların fiyatları, seçilen ilaç ve dozajına göre değişkenlik göstermektedir. Akıllı ilaç tedavisi ile ilgili daha detaylı ve kişiye özel bilgi almak için genel cerrahi doktoru Opr. Dr. Metin Altınkaya randevu alabilirsiniz.

Akıllı İlaç Yan Etkileri Nelerdir?

Akıllı ilaçlarla gerçekleştirilen tedavi, kemoterapi gibi diğer kanser tedavi yöntemlerine göre genellikle daha az zarar verme potansiyeline sahiptir. Ancak, her ilaçta olduğu gibi bu tedavide de bazı yan etkiler ortaya çıkabilir.

Bu tedavinin yan etkileri arasında ishal, karaciğer fonksiyonlarının bozulması, akne oluşumu, tırnaklarda değişiklikler, kuru cilt, saç renginin azalması, kan pıhtılaşma sorunları, yara iyileşmesinde gecikmeler, yüksek tansiyon ve nadiren mide veya bağırsak delinmesi gibi durumlar bulunur.

Kemoterapi ve Akıllı İlaç farkı

Standart kemoterapiye kıyasla, akıllı ilaçlar kanser hücrelerine özgü bir etki sunar ve bu hücrelerin bölünüp çoğalmasını engellemeye yönelik tasarlanmıştır. Bu özellik, akıllı ilaçların kanser tedavisinde daha ileri bir seçenek olduğunu gösterir.

Hastanın kanser türüne ve bu duruma yol açan mutasyonlara yönelik özel olarak geliştirilen bu ilaçlar, vücutta daha hedeflenmiş ama etkili bir etki yaratma avantajına sahiptir.

Piyasada etkinliği kanıtlanmış birçok akıllı ilaç bulunmaktadır. Bu ilaçlar, kanser tedavisinde devrim niteliğinde gelişmelere yol açmış ve uygun hastalarda başarılı sonuçlar elde edilmesini sağlamıştır. Kanser hastalarının, deneyimli bir onkoloji uzmanıyla birlikte yetkin bir merkezde tedavi seçeneklerini değerlendirip en uygun yöntemi seçmeleri önemlidir.

Diğer Tedaviler